Powiśle stanowi zachodnią część Ziemi Warmińskiej, będąc równocześnie granicą między terenami Warmii oraz Kaszub. Główną osią tej części Warmii jest największa rzeka Polski, Wisła. W swym dolnym odcinku rzeka jest bardzo szeroka, jej dolina opada tarasami w kierunku obydwu brzegów. Dolina Wisły poniżej Bydgoszczy i Torunia od XIII wieku stała się punktem spornym w dążeniach zakonnego państwa krzyżackiego oraz państwa polskiego. Przez kilka wieków na rzece panowali rycerze zakonni, dlatego głównymi atrakcjami tego regionu są pozostałości ich działalności budowniczej. Gdy w XIV wieku Zakon Krzyżacki przeniósł swoje zainteresowanie z Ziemi Świętej na tereny Europy Środkowej i Północnej, bracia zakonni postanowili przenieść główną siedzibę jak najbliżej terenów swojej działalności. W ten sposób powstał Zamek krzyżacki w Malborku. Malborski zamek jest największą gotycką twierdzą w Europie. Zamek Średni składa się z trzech potężnych skrzydeł oraz pałacu Wielkiego Mistrza. Warto zobaczyć zdobienia motywami roślinnymi wsporników, przypór, baz i kapiteli. Będący częścią Średniego Zamku Pałac Wielkiego Mistrza jest perłą architektury gotyckiej. Dzięki ażurowym zdobieniom, narożnym wieżyczkom i delikatnym kolumnom, monumentalna bryła wydaje się niezwykle krucha i lekka. Niesamowite wrażenie, ze względu na swoje rozmiary, robi Zamek Wysoki. Czteroskrzydłową budowlę obiega ciąg podwójnych, miejscami nawet poczwórnych murów obronnych. Północne skrzydło zamku wydłuża zamkowy kościół.

Malborski zamek był główną siedzibą zakonu, obok niego powstało wiele zamków należących do komturów zakonnych. Zespół zamkowo-katedralny w Kwidzyniu powstał w XIV wieku jako jednolity obiekt obronny. Trójnawowa katedra fasadą zachodnią przylega do zamku, zaś wschodnią fasadę flankują strzeliste, ośmioboczne wieżyczki. Od strony północnej przylega do świątyni kapliczka, zaś od południa maleńka, późnoromańska kruchta. Wnętrze jest tak przestronne, że niknie w nim bogate wyposażenie. Z czteroskrzydłowego zamku pozostały już tylko skrzydło zachodnie i północne. Ozdobą warowni jest ogromna brama oraz tzw. gdanisko, czyli ustronna wieża "sanitarna", połączona z zamkiem krytym mostem. Zamek krzyżacki w miejscowości Sztum nie jest typową krzyżacką warownią, gdyż zbudowano go na planie nieforemnego pięciokąta, o północnych bokach mocno zaokrąglonych. Z gotyckich budynków ocalały tylko dwa, mieszkalne skrzydło wschodnie oraz budynek gospodarczy w skrzydle południowym.

Wśród sakralnych zabytków nadwiślańskich prym wiedzie Zespół katedralny we Fromborku. Centralnym punktem tego obronnego zespołu jest Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja. Halową budowlę zdobią cztery strzeliste wieże w narożach oraz gotycki portal. We wnętrzu znajduje się cenne późnogotyckie i barokowe wyposażenie, w tym epitafium poświęcone Mikołajowi Kopernikowi. Kompleks otaczają mury obronne z wieżami, basztami i bramami, na jego dziedzińcu znajduje się także późnogotycki Pałac Biskupów Warmińskich. Niemniej wartościowa jest Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w miejscowości Pelplin, która słynie z cennych zabytków kultury. Fasady katedry oflankowane są ośmiobocznymi filarami, do wnętrza prowadzi bogato zdobiony portal. Trójnawowe wnętrze kryje niezliczoną ilość wspaniałych elementów wyposażenia. Na szczególną uwagę zasługuje barokowa ambona, ołtarz ze sceną zwiastowania, organy oraz stalle opata. Muzeum Diecezjalne posiada jedyną w Polsce i unikatową na świecie biblię Gutenberga z 1453 roku. Cennym wyposażeniem może zachwycić także Katedra św. Mikołaja w Elblągu. Obok gotyckich i renesansowych sklepień warto zobaczyć gotycką chrzcielnicę, późnogotyckie ołtarze oraz renesansową ambonę.