Ratuszem nazywamy reprezentacyjny budynek użyteczności publicznej, zwykle tradycyjną siedzibę samorządowych władz miejskich. Budowle te zaczęły się pojawiać w miastach w okresie późnego gotyku, kiedy to coraz większego znaczenia zaczęli nabierać mieszczanie i kupiectwo. Reprezentacyjne budowle władz miejskich, wyróżniające się swoją monumentalnością, są domeną renesansu, który to styl w większym stopniu niż wcześniejsze cechował się dominacją architektury świeckiej nad sakralną.
W Niderlandach ratusze stały się symbolem potęgi handlowej holenderskich i flamandzkich miast. | |
Wpływy niderlandzkiego renesansu widać przede wszystkim w budowlach skandynawskich. | |
Do niderlandzkiego nawiązywał także renesans wezerski, występujący głównie w północnych Niemczech. | |
W krajach wschodnioniemieckich wytworzył się renesans saksoński. | |
Renesans w południowych Niemczech wywodził się z renesansu włoskiego. | |
Najpiękniejsze renesansowe ratusze w Polsce powstawały w królewskich i magnackich miastach Małopolski. | |
Pozostałe ratusze renesansowe powstały w głównie w północnej i zachodniej części Polski. | |
Na terenie Węgier renesans pojawił się stosunkowo wcześnie, ale przetrwał jedynie na obrzeżach tego państwa. | |
Renesans w Czechach był mieszanką wpływów włoskich i niderlandzkich oraz niemieckich. | |
Pod koniec XIX wieku wróciła moda na renesans i powstawały ratusze neorenesansowe. |