- JOHANN GOTTFRIED VON HERDER
- Johann Gottfried von Herder to niemiecki filozof, pastor i pisarz, jeden z klasyków weimarskich i prekursor idei narodu oraz filozofii i historii natury, twórca kulturowej teorii narodu. Pochodził z Prus Wschodnich, jednak najważniejsze dzieła stworzył w Weimarze, gdzie pełnił równocześnie wysokie stanowiska kościelne. Jako pisarz promował ideały oświeceniowe i humanistyczne, nawiązywał do tematyki historycznej. Jeden z prekursorów romantyzmu w europejskiej literaturze, zapoczątkował zbieranie utworów ludowych przez romantyków. Pojęcie ludowości wprowadził także do filozofii.
- Johann Gottfried von Herder był wybitnym przedstawicielem, ale równocześnie krytykiem epoki oświecenia. Do racjonalistycznego, oświeceniowego pojmowania przyrody i kultury wprowadził radykalne zmiany, uwydatniające związek rozumu z wolą i emocjami człowieka. Stan duchowości, a zwłaszcza języka, warunkował różnymi czynnikami społecznymi i naturalnymi, np. geograficznymi i klimatycznymi. Według von Herdera struktura języka jest prawdziwym odbiciem natury ludzkiej. Duchowość, obyczajowość, a zwłaszcza język są tymi czynnikami, które przede wszystkim konstytuują naród.
- Johann Gottfried von Herder miał największy wkład w rozwój koncepcji narodu. Naród nazwał jednością pokoleń połączonych wspólnym językiem. Kolejne pokolenia tworzyły tradycję narodu, którą nazwał łańcuchem kultury. Historię rozumiał jako ciągłość realizującą boski plan, człowiek spełniał w nim rolę specjalną. Świat według von Herdera opierał się na ładzie, w którym istotnym elementem była przyroda, bogata w sens. Sensem przyrody jest m.in. posiadanie przez człowieka rozumu i wolności. Jego celem jest stopniowa humanizacja.
- MYŚLI O FILOZOFII DZIEJÓW
- Jest to wydane w latach 1785-1792, niedokończone dzieło Johanna Gottfrieda von Herdera. Miało być ono ukoronowaniem jego wieloletnich przemyśleń nad historią, człowiekiem i jego miejscem w kosmosie i społeczeństwie. Mamy w utworze do czynienia z przeogromnym bogactwem inspiracji nie wtłoczonych w pewien przemyślany do końca i niepodważalny w swej wewnętrznej logice system. Z tych inspiracji zrodziły się liczne zamierzenia i dokonania, często odbiegające od pierwotnych tendencji autora.
- W dziele zaprezentowana została oryginalna koncepcja narodu, tzw. kulturalna teoria narodu. Według niej naród konstytuują nie czynniki polityczne, związane z panowaniem danej władzy czy zasadą dziedziczenia, a przede wszystkim kultura, która objawia się duchowością, obyczajowością oraz wspólnotą językową. Autor wysunął tezę, iż naród nie jest tworem politycznym, czym dowartościowywał specyfikę poszczególnych narodów, nobilitując kulturę wielu spośród nich i będąc przyczynkiem do obudzenia się tożsamości narodowej wielu narodów, pozostających pod obcym panowaniem.
- Dla autora dzieje ludzkości są tylko jednym z etapów ewolucji natury, opartym na postępie rozumu i sprawiedliwości. Rozwój ludzkości dzieje się zgodnie z boskim planem, w którym świat opiera się na ładzie i wzniosłości przyrody. Autor ściśle łączył rozwój ludzkości z ewolucją przyrody i natury. To pozwoliło stwierdzić von Herderowi, że istnieje ścisła zależność pomiędzy warunkami życia a charakterem ludzi. Dzięki tej zależności każdy lud wytworzył własną, odrębną kulturę, która jedynie odpowiada jego „duchowi”.
Moje przemyślenia